Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh Ngồi im trong gió nghe đêm rớt
Chợt thấy hoa vàng trên cỏ xanh.
Kim Trang
(Cuốn sách của tôi)
Truyện kể về giai đoạn mà đời người ai cũng từng trải qua nhưng đôi khi trong cuộc sống bộn bề với cơm áo gạo tiền và những nỗi lo không đặt hết tên, chúng ta đã ít nhiều quên mất nó từng tồn tại: Tuổi thơ.
Tuổi thơ trong truyện Nguyễn Nhật Ánh không giống như bây giờ - khi người ta có nhiều thứ để chơi và nhiều nơi để chọn như ra công viên nước lướt ván hoặc đắm mình trong các game online hiện đại. Tuổi thơ trong truyện Nguyễn Nhật Ánh là khi bạn còn hòa mình với thiên nhiên, khi bạn thấy góc vườn nhà mình sao rộng thế và là khi bạn "mặc nguyên quần áo dầm mưa ngoài trời" hay "bứt lá, lượm nắp keng chơi bày hàng hay lùng sục các bờ hào tìm hoa dủ dẻ".
Đọc Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh làm cho tôi nhớ về một cuốn phim đen trắng. Xưa lắm! Và nhớ lắm!
Mượn giọng kể của "tôi", Nguyễn Nhật Ánh vẽ một bức tranh về thân phận con người trong kiếp sống qua lăng kính trẻ thơ. Đó là chuyện gia đình nhân vật chính với ông bố ham làm vè "Trúng số cứ tưởng trúng bom/ Hết ôm cây cột tới ôm nợ nần" nhưng vì cuộc sống mưu sinh, phải xa gia đình, lên thành phố kiếm việc. Người mẹ cũng theo xe tải đi buôn củi, cốt chỉ để cho mâm cơm trong nhà có thêm phần thịt cá.
Đó còn là mối tình bị cấm đoán giữa chị Vinh và chú Đàn, vì "tay chú bị cuốn vào cối xay mía, dập nát, bác sĩ phải cưa bỏ". Cũng có thể đó là tình cảnh nhà con Mận: ba bị bệnh, mẹ mở tiệm tạm hóa nhưng rồi một hôm, bị cháy rụi. Hay đó là "tiếng thởi dài sầu não" của ông Tám Tàng khi đứa con gái đang tuổi lớn bỗng dở dở ương ương sau một tai nạn khi coi xiếc... Những phận người tưởng chừng như bế tắc, cùng quẫn nhưng vẫn tìm được lối ra (một cách nào đó) bằng nghị lực và bằng hai chữ có sức nặng: Tình thương!
Xuyên suốt và nổi trội nhất trong tác phẩm có thể nói là tình anh em. Đơn giản, nhẹ nhàng và hóm hỉnh theo nhiều cách. Nhân vật anh, nhân vật tôi là anh hai trong gia đình. Là anh hai nhưng đôi khi chơi dại, đôi khi ghen tị với đứa em nhỏ hơn. Mà những cái ghen cũng rất ư là con nít: Vì thằng Tường và con Mận (người anh hai thích) hay chơi chung với nhau. Anh hai quyết tâm trả thù. Và cách trả thù vô cùng ma quỷ là: để cho ông Năm Ve bắt con cóc Cu Cậu, thú cưng của thằng Tường.
Nhân vật em lại đơn sơ, giản dị và thật thà. Mà đặc điểm nổi trội nhất là thương anh vô kỳ hạn. Tường lành như cục đất, nhưng đố đứa nào dám đụng vào anh hai nó. Cứ hỏi thằng Sơn thì biết: "Thằng Sơn tiếp tục cà lăm, có lẽ nó không ngờ khắc tinh của nó là một thằng oắt xưa nay nổi tiếng hiền lành". Tình thương đó thể hiện sâu sắc, bất chấp những trò chơi quái ác, những cơn giận vô cớ hay đòn đánh lỡ tay làm mình phải nằm liệt giường mấy tháng trời của ông anh trời đánh, người em vẫn một mực bao che cho anh mà không oán thán một lời. Cái cách Tường bảo vê tôi ngay cả lúc nó là nạn nhân xấu số của tôi khiến tôi cảm thấy xấu hổ và day dứt ghê gớm. Tình yêu của em tôi dành cho tôi thiệt mênh mông trong khi tôi hết lần này đến lần khác đối xử với nó chẳng ra gì.
Tình thương trong truyện có nhiều cung bậc, nhiều cảm xúc khác nhau nhưng có chung một điểm là: Cung bậc nào, cảm xúc nào cũng làm người khác ấm lòng.
Tôi yêu các tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh, giọng kể mộc mạc, bình dị, pha chút hóm hỉnh nhưng chứa đựng nhiều tình cảm trong ngôn từ. Đọc tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh, tôi biết mình không đặt tình yêu lầm chỗ.
Bìa sách